Op de vakbeurs voor dierlijke producties SPACE in Rennes van 12 tot 14 september was Covid niet meer van de partij. Ondanks de crisis in de veehouderij, vooral in de pluimveevleessector, toonden zowel standhouders als bezoekers weer present. Dat was meer dan vorig jaar het geval voor de buitenlandse standhouders en bezoekers. SPACE is dan ook de grootste Franse vakbeurs voor dierlijke productie, midden in het belangrijkste productiegebied Bretagne.
Op Europees niveau is Eurotier in Hannover net iets belangrijker maar wie in Frankrijk wil leveren moet op SPACE aanwezig zijn. SPACE 2023 stond in het teken van de voedselzekerheid, ook op Frans niveau, maar ook aan de energieproblematiek en de jongeren werd ruim aandacht besteed. En zoals elk jaar werden ook nieuwigheden bekroond met INNOV’SPACE-sterren.
Voedselzekerheid, energie en jongeren
SPACE 2023 kon rekenen op 1.207 exposanten, waarvan 241 nieuwe en 365 internationale uit 39 verschillende landen. De beurs ontving 90.771 bezoekers, waarvan 12.125 buitenlandse uit 122 verschillende landen. Daarmee werd het aantal buitenlandse bezoekers verhoogd met 23 procent ten aanzien van de editie van 2022 en het aantal vertegenwoordigde landen werd een record.
De herleving van SPACE vorig jaar heeft zich dus doorgezet. Dit bewijst volgens de organisatie dat de landbouw gezond is maar ze maken zich wel ongerust over de daling van de productie van rundvee-, varkens- en pluimveevlees en in mindere mate van melk. “Het is vandaag van essentieel belang om de ontwikkeling van een zekere afhankelijkheid van derde landen om onze borden te vullen in een steeds meer instabiele geopolitieke context te vermijden”, zo luidde het. De politici moeten volgens SPACE-voorzitter Marcel Denieul en commissaris generaal Annemarie Quémener ter zake hun verantwoordelijkheid nemen.
Veel vragen tijdens opening SPACE
Minister van Landbouw en Voedselzekerheid Marc Fresneau opende de beurs en werd meteen geconfronteerd met vragen en eisen. “Het is onze taak de Fransen goed te voeden maar de verhoging van de prijzen is slechts een inhaalbeweging voor eerdere verliezen van landbouwers die ondertussen geconfronteerd werden met hoge energieprijzen en hogere milieueisen”, zei Marcel Denieul. “Ofwel ontwaken we met een schok van duurzame competitiviteit ofwel wordt de Franse landbouw opgeofferd.” Minister Fresneau antwoordde dat de landbouwers inderdaad stabiliteit nodig hebben en zichtbaar moeten zijn om een onafhankelijke Franse voedselzekerheid opnieuw te realiseren. “Als we daar niet in slagen zetten we de poort open voor invoer van producten waarbij de Franse lastenboeken niet worden gerespecteerd”, zei hij.
Energie als hoofdthema
Energie was het hoofdthema op SPACE en er werd veel ruimte vrij gemaakt voor oplossingen van het energieprobleem. Daarnaast stond ook de toekomst van de jonge landbouwers centraal. “Wij willen niet fatalistisch denken en we moeten op zijn minst onze jonge landbouwers een toekomst verzekeren voor hun beroep”, zei SPACE-voorzitter Marcel Denieul. Minister Fresneau zei dat de regering juist de ambitie heeft en de nodige maatregelen trof om de onafhankelijke voedselvoorziening te versterken door te focussen op de uitdagingen van de generatiewisseling en de transitie. Ook de voorzitter van de Regio Bretagne Loïg Chesnais-Girard sprak met de jongeren en zei: “Morgen staan jullie centraal in de voedselstrategie van Frankrijk.”
De pluimveehouderij in Bretagne
“Als er geen dierlijke productie meer is in Bretagne is er geen meer in Frankrijk”, zei ons Arnaud Lecuyer, vice-president van de regio Bretagne, bevoegd voor landbouw en voeding. “Bretagne is ideaal voor dierlijke productie en dus de belangrijkste regio op dat vlak. Bretagne voedt 80 miljoen mensen in en buiten Frankrijk.” Hij ziet de toekomst positief in. “Bretagne beschikt ook over een hoge landbouwdiversiteit. Wij zullen onze ecologische voetafdruk doen dalen en houden rekening met de consument”, aldus Lecuyer. Op het vlak van pluimveevlees moet Frankrijk de laatste jaren nochtans steeds meer invoeren, onder meer uit Vlaanderen en Nederland.
“Als er geen dierlijke productie meer is in Bretagne is er geen meer in Frankrijk”
Hoe zit het met de Franse vleessector?
Op de vooravond van SPACE organiseerde de Franse vereniging van landbouwjournalisten (AFJA) samen met het European Network of Agricultural Journalists (ENAJ) een forum van experts met als thema ‘Voedselzekerheid: hoe zit het met de Franse vleessector’. Vooral de Franse pluimveevleessector verliest terrein en de meeste sprekers maakten zich daar erg druk over. Vincent Chatelier van het Franse landbouwonderzoeksbureau INRAE legde de cijfers op tafel. In Frankrijk werd in 2022, 1,5 miljoen ton pluimveevlees geproduceerd, goed voor 11 procent van de EU-productie. In 1998 was dat nog 2,3 miljoen ton. Sinds 2016 werd zelfs de Franse handelsbalans in pluimveevlees steeds negatiever tot -392.000 ton in 2022. De export daalde van 900.000 ton in 2000 tot iets meer dan 100.000 ton in 2022. De import steeg van 180.000 ton in 2000 tot 640.000 ton in 2022.
België en Nederland nemen samen twee vijfden van de import voor hun rekening. Na Polen is België de tweede belangrijkste importeur van pluimveevlees in Frankrijk. Volgens Yann Nédélec van Anvol, de federatie van de pluimvee-industrie, is de Franse pluimveesector nochtans uniek in Europa onder meer wegens de diversiteit, haar kwaliteit en het feit dat 20 procent van het pluimvee buiten leeft.
Bretagne is goed voor 33% van de Franse pluimveeproductie
Het aantal slachtingen daalt wel: met 7,8 procenten tussen 2021 en 2022 en met 3,1 procent sinds 2022. De vogelgriep wordt als belangrijkste oorzaak aangegeven van de terugval. Maar reeds in 2014 beleefde de Franse pluimveesector een zware crisis, vooral door het einde van de exportsubsidies en het gebrek aan competitiviteit. Yann Nédélec benadrukte dat de kwaliteitskip in Frankrijk stand houdt. Vooral pluimveevlees voor catering en verwerking wordt ingevoerd. De consumptie per capita stijgt wel in Frankrijk. Nédélec pleitte voor een sterkere promotie voor de consumptie van Franse kip met het bekende rode label.
In 2021 waren er 152,5 miljoen braadkippen op 8.500 bedrijven
Er waren daarnaast 57 miljoen legkippen, waarvan drie vierden op 2.550 bedrijven. In tegenstelling tot de braadkippen stijgt het aantal legkippen en eieren. Eén Franse kip op drie wordt zoals gezegd geproduceerd in Bretagne. Bretagne lijdt dus, naast de tweede belangrijkste pluimveeregio Pays de Loire, het meest onder de malaise in de pluimveevleessector. In 2019 werd in Bretagne 556.047 ton pluimveevlees geproduceerd tegen 818.980 ton in 2000. De laatste 10 jaar verminderde het aantal bedrijven met een vierde. Er zijn 37 pluimveeslachterijen in Bretagne. Vandaag is Bretagne goed voor 32 procent (371.000 ton) van de Franse braadkippenproductie, 40 procent (145.500 ton) van het kalkoenvlees, 18 procent van de braadeenden (16.800 ton), 8 procent (2.420 ton) van het parelhoenvlees en 42 procent (6,02 miljard) van de Franse eieren.
INNOV’SPACE sterren
Gezien het belang van pluimvee in Bretagne is de pluimveesector en zijn toelevering sterk aanwezig op SPACE, ook de nieuwigheden. Jaarlijks worden nieuwigheden op SPACE bekroond met INNOV’SPACE-sterren. Dit jaar werden er 118 dossiers ingediend. De jury weerhield 37 bedrijven en bekroonde hun nieuwigheid met 1, 2 of 3 sterren. Voor de pluimveehouderij werd 12 nieuwigheden bekroond. We liepen langs de belangrijkste.
Twee sterren
Twee sterren gingen naar de Landbouwkamer van Bretagne voor AgrivisioN’air, een nieuwe oplossing om de mestkwaliteit van stalmest te behouden. Ook het systeem Packerpal van Ovoconcept werd met twee sterren bekroond. Het gaat om een inpakrobot die eieren per 30 verpakt en vervolgens palletiseert. Het systeem heeft een capaciteit van 16.000 eieren per uur.
Eén ster
Eén INNOV’SPACE-ster ging naar het Duitse AgriKomp voor een cogeneratiemotor voor biogas op een methanisatie-eenheid. Avicare sleepte een INNOV’SPACE-ster in de wacht voor Avicare Universel, een desinfectiesysteem voor de wielen en de onderkant van vrachtwagens en aanhangwagens. Bayle kreeg ook een ster voor zijn automatische uitdunmachine Flexevi Pemol voor de slachtlijn. De Cabi Group haalde dan weer een ster binnen voor een gemakkelijk en snel monteerbare en verplaatsbare volière. Het product Tanacare van Elevage Service kon ook op een INNOV’SPACE-ster rekenen. Tanacare is in feite een mannequin bedoeld om het euthanaseren van pluimvee aan te leren. Fancom werd met een ster bekroond voor zijn windkap Fantura. Het systeem verschilt van de bestaande doordat het de binnenkomende wind tot driemaal verdeelt zodat het effect van de wind bijna geheel verdwijnt. Idena kreeg een ster voor Forcic Py een alternatieve oplossing tegen het risico op Eimeria en Clostridium bij pluimvee. MSD sleepte een ster in de wacht voor zijn vaccinatiemachine Midhas voor piepkuikens. Ook het systeem Hybag van Schippers kreeg een ster. Hybag is een complete oplossing dat een precieze en veilige dosering van hygiëneproducten waarborgt. Nevezus tenslotte sleepte een INNOV’SPACE-ster in de wacht voor Biogaz-IA, een digitaal instrument voor de optimalisatie van de methanisatie.
Tekst: Jef Verhaeren
