De Unie van Pluimvee Producenten (UPP) kijkt terug op een geslaagde opstartperiode en vooruit naar een succesvolle vervolgfase. “Wij streven naar een betere positie van de pluimveehouder in de keten. Dit voor een eerlijker verdeling van de marge. Want daar ontbreekt het nu aan”, aldus Aalt den Herder, die vanuit de UPP voor de leden vleeskuikens verkoopt.
Om de marktpositie van de Nederlandse pluimveehouder te schetsen, pakt Den Herder er een schematische weergave van de pluimveeketen bij. Hierin wordt elke schakel in de keten in bolletjes weergegeven. Hoe groter het bolletje, hoe meer macht de betreffende schakel in de keten heeft. Te zien is dat de pluimveehouder er in verhouding bekaaid afkomt. Andere schakels hebben veel meer macht. “Retail, industrie en afnemers zeggen wat ze nodig hebben en in de onderhandeling met de handel en slachterij wordt de prijs bepaald. De pluimveehouder heeft hier niet veel invloed op. Hij of zij kan alleen aan de marge sleutelen door goed te draaien en keihard over de eigen inkoop te onderhandelen. Dit, terwijl er voldoende marge in de keten zit.”
Om bovenstaande te onderstrepen laat Den Herder de prijsvorming van eieren rond en na de fipronilcrisis in 2017 zien. “Tijdens deze crisis was er een tekort aan eieren. De consumentenprijs liep op en de af-boerderij-prijs volgde. Toen het eiertekort was opgelost, bleef de consumentenprijs hoog, maar daalde de af-boerderijprijs weer tot het eerder niveau. Daardoor is de marge voor de retail sinds 2017 veel hoger geworden. Voor de vleeskuikenmarkt geldt hetzelfde: ook daar zit marge, het komt alleen niet bij de pluimveehouder terecht.”
Marktpositie pluimveehouder versterken
Volgens Den Herder zijn er in theorie verschillende opties om de marktpositie van de pluimveehouder te verbeteren. Middels schaalvergroting zou meer dominantie kunnen worden afgedwongen. De kostprijs zou nog verder kunnen worden verlaagd. Pluimveehouders zouden kunnen gaan produceren voor nichemarkten met een beschermde positie. Dit zijn echter opties die niet realistisch zijn. “Schaalvergroting is niet aan de orde, we moeten waarschijnlijk eerder extensiveren. De kostprijs verder verlagen houdt een keer op. Voor nichemarkten is er niet voldoende vraag. De enige weg naar een sterke positie voor de pluimveehouder is zorgen voor evenwicht in de markt, met een volwaardiger positie voor de pluimveehouder. Hier staan wij voor als UPP.”
2,2 miljard eieren en dertig miljoen vleeskuikens
Den Herder verzorgt vanuit de UPP de verkoop van vleeskuikens voor leden. Wim Thomassen verzorgt de verkoop van eieren. Thomassen heeft inmiddels voor tientallen legpluimveehouders een overeenkomst gesloten. Volgens hem is er bij de handel al een brede acceptatie van de UPP. Er komen nu jaarlijks 2,2 miljard eieren op de markt via de UPP, het streven is dat dit er per december dit jaar 3,5 miljard zijn. Het einddoel is meer dan vijftig procent van de Nederlandse eieren via de UPP te verhandelen. Dit einddoel van vijftig procent geldt ook voor de verkoop van vleeskuikens. Er worden nu dertig miljoen vleeskuikens per jaar via de UPP verkocht. Voor het einddoel van vijftig procent is echter wel een wat langere adem vereist vanwege integratievormen met lange contracten waar veel vleeskuikenhouders onder vallen. De verwachting van de UPP is echter dat dit wel goed komt. Hiervoor is het volgens Den Herder en Thomassen belangrijk dat nog meer pluimveehouders lid worden van de UPP, dat versterkt de onderhandelingspositie van de Unie.
Niet buitenspel komen te staan
Overheidsbeleid zoals het stikstofbeleid, dierwelzijnseisen, circulaire landbouw en eiwittransitie heeft de komende jaren grote invloed op de Nederlandse pluimveehouderij. Dit geldt ook voor marktonwikkelingen zoals OKT, ‘Beter voor…’-concepten en de vorming van integraties. Dieraantallen krimpen door lagere stalbezetting. De kostprijs gaat stijgen en grote marktpartijen zullen streven naar de vorming van integraties. Dit alles terwijl de vraag uit de markt blijft stijgen. Naast kostprijs zullen continuïteit van aanvoer en leveringszekerheid belangrijker worden. “Onze concurrentiepositie wordt mede bepaald door overheidsbeleid. Juist als het moeilijker wordt, is het als pluimveehouders belangrijk de krachten te bundelen. Bij UPP kan dat. We werken aan een duurzaam verdienmodel voor elke schakel, zonder gedwongen winkelnering als het gaat om inkoop van voer, dier of dienstverlening en met behoud van ondernemerschap”, besluit Den Herder.
Hoe werkt leveren met hulp van de UPP?
Pluimveehouders kunnen lid worden van de UPP. Inmiddels zijn er meer dan honderd pluimveehouders lid. Afhankelijk van de bedrijfsgrootte kost dit maximaal 800 euro per jaar. Lid zijn betekent niet dat u meteen leverplicht heeft. Dat gaat pas in als u een contract heeft getekend voor de levering van eieren of kuikens via een marktcluster. Dat is een contract tussen pluimveehouder en afnemer, gemaakt op basis van een raamcontract over productiewijze, volume en prijs dat de UPP voor u heeft opgesteld. Als pluimveehouder geeft u van tevoren de minimumprijs en uw voorkeur voor een afnemer mee aan de verkoper van UPP. U levert dus rechtstreeks aan de afnemer en u wordt ook rechtstreeks door de afnemer betaald. Voor de voorwaarden, waaronder de prijs, heeft de UPP gezorgd in nauw overleg met u. “Een veel gemaakte denkfout is dat de UPP wordt gezien als inkoper, vergelijkbaar met eierhandelaren of slachterijen. Onjuist. Door lid te worden van de UPP krijgt de pluimveehouder een verkoper ‘in dienst’. Een wezenlijk verschil”, aldus Aalt den Herder
Goed bezochte bijeenkomst voor erfbetreders
Na diverse bijeenkomsten voor pluimveehouders hield de UPP afgelopen juni in Lunteren een bijeenkomst voor erfbetreders. Deze bijeenkomst was met ruim vijftig deelnemers uit alle geledingen van de periferie uitstekend bezocht. Op de vraag van voorzitter Harry Ketels of mensen bereid zouden zijn om als ambassadeur van de UPP op te treden, werd positief gereageerd.
Tekst en beeld: Martin de Vries en Gerben Hofman
