Vaak zijn vleeskuikenhouders met Beter Leven 1 Ster heel tevreden over het verloop van de ronde. Het loopt allemaal mooi en er zijn geen signalen die erop wijzen dat er iets suboptimaal verloopt. Maar toch kunnen er ongezien gezondheidsproblemen zijn, die ongemerkt resulteren in verminderde groei of verminderde uniformiteit. Aan welke knoppen kun je draaien om dit te voorkomen? Het routinematig onderzoeken van de gezondheid van kuikens met een objectief meetinstrument geeft hiervoor de nodige data, die in samenspraak met verschillende ketenpartijen tot zeer waardevolle inzichten leiden.
Uit de Elanco-inspiratiemiddag vorig jaar juni kwam naar voren dat er behoefte is aan structureel monitoren van diergezondheid. Met name bij Beter Leven 1 Ster-vleeskuikens, die het minder tonen, maar ook bij reguliere kuikens en andere concepten. “We hoorden veel dat Beter Leven 1 Ster-vleeskuikenhouders handvatten missen voor het sturen op voorspelbare groei”, vertelt Arjan Hoppenbrouwers, Sales Manager Poultry Benelux bij Elanco. “De kuikens zijn moeilijker te lezen dan reguliere kuikens. Je praat over andere genetica en ze zitten dikker in het verenpak, waardoor je aan de buitenkant van de kip minder snel afwijkingen ziet.
De bezetting per meter is veel lager en Beter Leven 1 Ster-kuikens bewegen meer dan reguliere, waardoor het strooisel droger is en mest moeilijker is te beoordelen. Daardoor kan er zonder dat je het in de gaten hebt, sprake zijn van (darm)gezondheidsproblemen. Dit kost ongemerkt groei. Er wordt wel eens gedacht dat er bij Beter Leven 1 Ster minder ondernemerschap nodig is. Het loopt vanzelf wel. Maar dat is niet correct. Als vleeskuikenhouder wil je zo dicht mogelijk bij de 25 kilogram per vierkante meter komen, zonder er overheen te gaan. Dit met uniforme kuikens en een goede voerconversie. Dat valt nog niet altijd mee. Er valt dus zat te ondernemen, maar je moet weten aan welke knoppen je kunt draaien.”
Samenwerken voor meer inzicht
Om te weten wat je als vleeskuikenhouder kunt doen om de diergezondheid en daarmee de technische resultaten van Beter Leven 1 Ster-kuikens te optimaliseren, is monitoring essentieel. Dit betekent structureel onderzoek doen en de resultaten hiervan delen. Dit vraagt om een goed en objectief systeem, wat Elanco al jaren in huis heeft. “Wij werken al sinds de jaren ’90 met het HTSi, wat staat voor Health Tracking System. De i staat voor informatie, intelligentie en integratie. In dit systeem verzamelen we resultaten van autopsies die onze eigen medewerkers doen in 54 landen over de hele wereld op een uniforme wijze”, vertelt Hoppenbrouwers. “Het model stond er al, het enige wat er nog ontbrak is voldoende mankracht om de autopsies uit te voeren en de data te verwerken. Daar hebben wij maar twee personen voor. Daarom besloten we het systeem breder in te zetten en dierenartsen erbij te betrekken. Zij kunnen de autopsies uitvoeren tijdens reguliere bedrijfsbezoeken. Dan hoeft er ook geen extra persoon de stal in.”
Het initiatief van Elanco werd door de sector omarmd en samen met een viertal dierenartsenpraktijken werd begin dit jaar een testproject gestart die duurt tot de zomer van 2023. Deelnemende dierenartsenpraktijken zijn Avecur, AdVee, GVP uit Emmen en Provet. Per praktijk zijn er twee à drie dierenartsen getraind om de HTSi uit te voeren. Hoppenbrouwers benadrukt dat HTSi niet alleen voor Beter Leven 1 Ster-bedrijven interessant is. “Ook voor reguliere bedrijven en andere concepten biedt het toegevoegde waarde. Maar het nieuwe initiatief is vooral voortgekomen vanuit de vraagstukken bij Beter Leven 1 Ster-kuikens.”
Van snavel tot cloaca
Een HTSi houdt in dat het kuiken op 34 punten wordt beoordeeld. “Van snavel tot cloaca”, vertelt Hoppenbrouwers. “Het hele kuiken wordt beoordeeld en alle bevindingen worden vastgelegd. De darmgezondheid wordt uitgebreid beoordeeld, maar bijvoorbeeld ook het immuunstelsel en het bewegingsstelsel. Alles krijgt een score. Door de uniforme onderzoeksmethode en het uniform vastleggen van de data, kun je heel goed vergelijken in de tijd of met de rest van de sector.
” Tijdens de autopsie kunnen de bevindingen door de dierenarts direct in een app worden ingevoerd. Als de autopsie klaar is, krijgt de dierenarts meteen een eerste rapport van de individuele HTSi. De gegevens worden doorgestuurd naar een centrale database. Zo kunnen in tweede instantie resultaten van verschillende HTSi’s op het eigen bedrijf worden vergeleken. “Laat je bijvoorbeeld over drie rondes twee keer per ronde een HTSi uitvoeren, dan krijg je een mooi overzicht in het verloop van de ronde en kun je zien of manangementaanpassingen impact hebben”, aldus Hoppenbrouwers. “Ook kun je de gegevens gemakkelijk (anoniem) vergelijken met gegevens van andere bedrijven. Zo kun je zien op welk vlak verbetering mogelijk is op je eigen bedrijf ten opzichte van andere vleeskuikenbedrijven.”
Toegankelijk voor alle erfbetreders
Ook voor andere erfbetreders dan de dierenarts is het belangrijk inzicht te hebben in de gezondheidsdata van hun klanten. “Voor een voerleverancier bijvoorbeeld kan deze structurele informatie handvatten geven om waar nodig te sleutelen aan de voersamenstelling”, aldus Hoppenbrouwers. “Belangrijk is dat alle ketenpartners de meerwaarde van HTSi in gaan zien. Dit is in Nederland en Vlaanderen een grotere uitdaging dan in andere landen, waar de vleeskuikenhouderij meer in integratieverband is georganiseerd. Hier ben je afhankelijk van individuele keuzes.”
In de praktijk al succesvol
Een eerste evaluatie van het project met de deelnemende dierenartsen laat zien dat HTSi in de praktijk zeker meerwaarde heeft. “Ik kreeg bijvoorbeeld een verhaal te horen over een vleeskuikenhouder met Beter Leven 1 Ster-kuikens die in de stal geen problemen zag. Sectie op 28 dagen liet echter toch een behoorlijke coccidiosescore zien. Een tweede HTSi later in de ronde eveneens”, vertelt Hoppenbrouwers. “Net iets te hard ventileren heeft op het oog geen effect. Toch wordt met een HTSi dan schuim in de luchtzakken gevonden. Dit zijn zaken die ongemerkt invloed hebben op het verloop van de ronde. Als je dit in de gaten hebt en er tijdig op kunt anticiperen, kun je meer uit een ronde halen. Vroegtijdig monitoren geeft grip.”
Tijdens het proefproject is Elanco de financiële ‘drager’ van de HTSi-onderzoeken. Duurzaam monitoren dient, nadat de waarde is gebleken, door de keten te worden gedragen. Elanco zal daarbij blijven ondersteunen door de app operationeel te houden, het platform te faciliteren en dierenartsen te trainen. Hoppenbrouwers: “Wij zien dat monitoring met HTSi in de praktijk absoluut meerwaarde levert. Het komt vaak voor dat pluimveehouders zeggen dat het fantastisch gaat in de ronde. Maar wat is fantastisch? Alleen door consequent te meten en te vergelijken kun je daar uitspraken over doen. Wij werken graag mee aan een gedegen en gebruiksvriendelijk platform dat voor de hele keten een voordeel levert.”
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: Elanco
