Drinkwatermedicatie wordt veel toegepast en heeft bij een correcte uitvoering veel voordelen. Het pluimvee kan na diagnose via het drinkwater snel worden behandeld en aanpassing van de therapie is ook snel mogelijk. In dit artikel geven specialisten van Dechra Veterinairy Products u diverse tips en tricks voor een correcte toepassing van drinkwatermedicatie.
Belangrijke voorwaarden voor het therapeutisch succes van drinkwatermedicatie zijn:
- goede waterkwaliteit;
- een functioneel drinkwatersysteem;
- een geschikte formulering van drinkwatermedicatie.
Een goede waterkwaliteit
Voor een optimale prestatie van het pluimvee is waarborging van de drinkwaterkwaliteit belangrijk. Het moet smakelijk en zowel bacteriologisch als chemisch van goede kwaliteit zijn. Regelmatige controle van de waterbron en het -systeem zijn dan ook een vereiste.
In Tabel 1 vindt u de parameters voor de drinkwaterkwaliteit. Enkele belangrijke kenmerken lichten we hieronder verder uit:
- het totaal kiemgetal en aantal coliforme kiemen per milliliter;
- hardheid van het water;
- pH-waarde;
- IJzer- en mangaangehalte.
| Parameter | Pluimvee | |
| Goed | Afwijkend | |
| pH | 5 – 8,0 | <4 en >9 |
| Ammonium (mg/l) | < 1,0 | >2,0 |
| Nitriet (mg/l) | < 0,10 | > 1,00 |
| Nitraat (mg/l) | < 100 | > 200 |
| Chloride (mg/l) | < 200 | > 300 |
| Natrium (mg/l) | < 100 | > 200 1 |
| Sulfaat (mg/l) | < 100 | > 250 |
| IJzer (mg/l) | < 0,5 | > 2,5 |
| Mangaan (mg/l) | < 0,5 | > 1,0 |
| Hardheid (°D) | > 4 & < 15 | > 20 |
| Coliforme bacteriën (cfu/ml) | < 1 | > 100 |
| Totaal aantal bacteriën (cfu/ml) | < 10.000 | > 10.000 |
1 voor leghennen: > 400 milligram per liter natrium
Totaal kiemgetal en aantal coliforme kiemen per milliliter
Een te hoog kiemgetal kan ziekte veroorzaken en daarnaast een indicatie zijn voor de aanwezigheid van biofilm. Dit laatste bestaat uit slijmerige afzettingen aan de binnenkant van het drinkwatersysteem en wordt veroorzaakt door microorganismen. Bij toediening van supplementen zoals vitamines, elektrolyten, probiotica en organische zuren aan het drinkwater worden voedingsstoffen aangeleverd voor micro-organismen. Dit bevordert de ontwikkeling van biofilm. Een goede reiniging van het drinkwatersysteem na toediening van supplementen is dus noodzakelijk.
Nadelen van biofilm:
- Drinknippels raken verstopt. Dieren drinken onvoldoende en nemen daardoor ook minder voer op. Dit resulteert in verminderde groei.
- Minder effect van de antibiotica doordat micro-organismen antibiotica-afbrekende enzymen kunnen aanmaken.
Hardheid van het water
Het calcium- en magnesiumgehalte in het water wordt uitgedrukt in hardheid. Een te hoge hardheid kan de volgende risico’s geven:
- Verkalking van het drinkwatersysteem met als gevolg een lagere wateropbrengst aan de nippel en een verminderde wateropname door de dieren.
- Bevordering van de vorming van biofilm, omdat de micro-organismen zich aan het oppervlak van de kalkaanslag gaan hechten.
- Slechte smaak bij zeer hard drinkwater (meer dan 25graden Duitse Hardheid).
- Complexvorming met geneesmiddelen met verlies van werkzaamheid en neerslag in de leidingen als gevolg.
pH van het water
Gewenst is een pH tussen de 5 en 8,5. Daarbij vereist bepaalde drinkwatermedicatie een zeer smal pH-bereik voor een goede oplosbaarheid en stabiliteit. Een afwijkende pH-waarde heeft ook een negatief effect op de smaak.
IJzergehalte
Een te hoog ijzergehalte kan de volgende problemen geven:
- vanaf 2,5 milligram per liter: verstopping van de drinknippels door ijzerafzetting;
- vanaf vijf milligram per liter: ongeschikt voor bepaalde drinkwatermedicatie door binding met het ijzer;
- vanaf tien milligram per liter: minder wateropname door een slechte smaak;
- vanaf dertig milligram per liter: ontwikkeling van diarree.
Mangaangehalte
Een mangaangehalte hoger dan 2,0 milligram per liter heeft een corrosief effect op het watersysteem, ook bij roestvrij staal. Daarnaast smaakt en ruikt mangaanhoudend water slecht.
Een functioneel drinkwatersysteem
Bij gebruik van bronwater is meestal een waterbehandelingssysteem nodig en moet de waterkwaliteit minimaal vier keer per jaar worden gecontroleerd. Waterbehandelingssystemen dienen minstens één keer per jaar te worden gecontroleerd. Er zijn verschillende systemen, afhankelijk van de te wijzigen watereigenschappen:
- Ionwisselaars op basis van zoutoplossingen, voor het vangen van calcium en magnesium. Een nadeel is dat door dit proces het gehalte natriumchloride in het water hoger wordt, wat corrosief kan zijn voor de leidingen.
- Toevoegen van zuurstof aan het water en filtratie, voor verlaging van het ijzer- en mangaangehalte.
- Omgekeerde osmose, voor het uitfilteren van ionen en micro-organismen. Nadeel van het systeem is dat het erg duur is en het de vraag is of water zonder mineralen geschikt is als drinkwater.
Een geschikte formulering van drinkwatermedicatie
Het inzetten van geschikte drinkwatermedicatie zorgt voor het bereiken van de juiste concentraties ter hoogte van de drinknippel, vermindert verspilling en zorgt voor een sneller herstel van het dier. Belangrijk voor watermedicatie is een pH tussen 5 en 8,5, met een hardheid tot 20 graden Duitse Hardheid. De actieve werkzame stof moet voor minstens twaalf uur stabiel kunnen blijven door toevoeging van buffer aan het product. Verder is het instellen van de juiste dosering belangrijk waarbij gelet moet worden op drinkwateropname en het aantal milligram of milliliter product per kilogram dier. Om over- of onderdosering te voorkomen, is het installeren van watermeters aan te raden.
Voor meer informatie kunt u terecht op: www.solustab.eu of www.dechra.nl
