In de veehouderij staat het voorkomen van ziekten centraal. Als er echter ziekten optreden, is het belangrijk om zo snel mogelijk met de juiste therapie te beginnen en deze op een goede manier toe te passen. In dit artikel belicht Dechra Veterinary Products in Oudewater (NL) en Lille (B) tips en tricks om medicatie op een goede manier aan het drinkwater van pluimvee toe te voegen.
Drinkwatermedicatie
Drinkwatermedicatie is relatief eenvoudig en heeft, indien correct uitgevoerd, aanzienlijke voordelen. Dieren kunnen binnen enkele uren na diagnose direct via het drinkwater worden behandeld. Indien nodig kan de therapie snel worden gewijzigd zodra de resultaten van het bacteriologisch onderzoek beschikbaar zijn. Samenvattend kan worden gesteld dat het drinkwatermedicatie voldoet aan alle vier de principes voor een verantwoord medicijngebruik: Behandeling van correct geselecteerde dieren op het juiste moment met een bewezen effectieve therapie in de juiste dosering.
Belangrijke voorwaarden voor het therapeutisch succes van drinkwatermedicatie zijn een goede waterkwaliteit, een functioneel drinkwatersysteem en een geschikte formulering van drinkwatermedicatie.
Waterkwaliteit bij pluimvee
Het waarborgen van de waterkwaliteit is van groot belang voor de gezondheid en het leveren van optimale prestaties van dieren. Het water mag geen onaangename smaak hebben en moet zowel bacteriologisch als chemisch van goede kwaliteit zijn.
In Tabel 1 staan de kwaliteitseisen voor drinkwater voor pluimvee en varkens. Als één of meer van de genoemde criteria abnormaal zijn, of als drie of meer criteria worden geclassifi ceerd tussen ‘goed en afwijkend’ dan is het water niet geschikt als drinkwater voor de genoemde diersoorten en mag het niet worden gebruikt.
Als het water afkomstig is van een bron moet de drinkwaterkwaliteit regelmatig, dat wil zeggen minimaal vier keer per jaar worden gecontroleerd. Voor een volledige test moeten ook monsters uit –indien aanwezigde vlotterbak, plekken met gereduceerde stroomsnelheid en de laatste drinknippel van elk stalcompartiment worden onderzocht.
Belangrijke parameters voor de drinkwaterkwaliteit
Een belangrijke parameter voor de drinkwaterkwaliteit is het kiemgetal (Tabel. 1).
• Totaal kiemgetal/ml en aantal coliforme kiemen/ml
Een hoog kiemgetal (vooral hoge gehaltes aan coliforme bacteriën) in het drinkwater kan ziekten veroorzaken. Tegelijkertijd is een hoog kiemgetal een indicatie voor de aanwezigheid van een biofilm: een slijmerige afzettingen in het drinkwatersysteem veroorzaakt door micro-organismen aan de binnenkant van bijvoorbeeld waterleidingen en expansievaten (Figuur. 1).
Veel bedrijven gebruiken het drinksysteem voor het toedienen van diverse supplementen (vitamines, elektrolyten, probiotica, organische zuren). De genoemde supplementen kunnen voedingsstoff en leveren voor micro-organismen en bevorderen zo de vorming van biofilms.
Biofilms
Biofilms kunnen de nippels verstoppen, waardoor ziektekiemen zich kunnen ophopen in de nippel. De in biofilms aanwezige microorganismen kunnen ook antibiotica-afbrekende enzymen aanmaken, waardoor de effecten van antibioticatherapie worden verminderd.
Bacteriën bevinden zich voornamelijk in de biofilm en niet in het water, hier moet rekening mee worden gehouden bij de interpretatie van het kiemgetal in het drinkwater.
• Hardheid van het water Het calcium- en magnesiumgehalte wordt meestal uitgedrukt in Duitse hardheid
(0dH). Een hoge hardheid van het water brengt een aantal risico’s met zich mee.
Artikel gaat verder onder de afbeelding.
Ten eerste leidt hard water tot verkalking van het drinksysteem. Kalkaanslag in de leidingen leidt tot een lagere wateropbrengst aan de nippel en dus uiteindelijk tot een verminderde drinkwateropname door de dieren. Ten tweede bevordert het ruwe oppervlak van de kalkaanslag de vorming van een biofilm. Ook belangrijk om te weten is dat zeer hard drinkwater (> 25 0dH) een slechte smaak heeft. Bovendien vormen calcium en magnesium met sommige geneesmiddelen complexen (bijvoorbeeld tetracyclinen), hierdoor gaat de werkzaamheid verloren en kan neerslag in de leidingen ontstaan.
Eisen drinkwater
• pH-Waarde De pH van drinkwater moet tussen 5 en 8,5 liggen. Als de pH van het water afwijkt, drinken de dieren niet genoeg omdat ze het water niet lekker vinden. Bij drinkwatermedicatie vereisen bepaalde medicijnen een zeer smal pH-bereik van het water voor een goede oplosbaarheid en stabiliteit.
• IJzergehalte Water bevat ijzer, maar concentraties zijn afhankelijk van het gebied waar het bedrijf zich bevindt en de diepte van de drinkwaterbedrijven heeft een goede en constante kwaliteit (drinkwaterkwaliteit voor mensen). Toch kunnen er problemen ontstaan, bijvoorbeeld doordat bepaalde componenten (Ca, Mg, Fe) complexen vormen met medicatie die via het drinkwater wordt toegediend. De kwaliteit van het bronwater is afhankelijk van de locatie en bron. Een hoog ijzergehalte komt relatief vaak voor. De volgende problemen kunnen hiervan het gevolg zijn: – Een ijzergehalte van > 2,5 mg/l kan door afzettingen leiden tot verstopping van de drinknippels. – Water met een ijzergehalte van > 5 mg/l is niet geschikt voor drinkwatermedicatie omdat ijzer bepaalde werkzame stoff en bindt (bijvoorbeeld tetracycline). – Bij een ijzergehalte > 10 mg/l drinken de dieren minder omdat het water een slechte smaak heeft – Een ijzergehalte van > 30 mg/l kan diarree veroorzaken.
• Mangaangehalte Water met een mangaangehalte van > 2,0 mg/l heeft een corrosief eff ect (ook op roestvrij staal!). Deze zijn zichtbaar als zwarte, puntvormige afzettingen. Mangaanhoudend water smaakt en ruikt slecht.
Suboptimale waterkwaliteit
Bij een suboptimale waterkwaliteit moet gezocht worden naar de oorzaak. Denk hierbij aan: 1. De waterbron 2. Waterzuiverings- / reinigingssystemen 3. Ontwerp van het drinkwatersysteem, onderhoud / service van het systeem.
Herkomst van het drinkwater
Leidingwater van diepte van de put. Bronwater moet minimaal vier keer per jaar op kwaliteit worden gecontroleerd, omdat de bron vervuild kan raken of de waterkwaliteit in de loop van de tijd kan veranderen. drinkwaterbedrijven heeft een goede en constante kwaliteit (drinkwaterkwaliteit voor mensen). Toch kunnen er problemen ontstaan, bijvoorbeeld doordat bepaalde componenten (Ca, Mg, Fe) complexen vormen met medicatie die via het drinkwater wordt toegediend.
De kwaliteit van het bronwater is afhankelijk van de locatie en diepte van de put. Bronwater moet minimaal vier keer per jaar op kwaliteit worden gecontroleerd, omdat de bron vervuild kan raken of de waterkwaliteit in de loop van de tijd kan veranderen.
Schoner drinkwater
Als er bronwater wordt gebruikt, is meestal een waterbehandelingssysteem nodig. Afhankelijk van de te wijzigen watereigenschappen worden verschillende systemen gebruikt:
- Ionenwisselaars op basis van zoutoplossingen voor het wegvangen van calcium en magnesium. Een nadeel van dergelijke ionenwisselaars is dat door het proces het NaCl gehalte in het water hoger is. Te zacht water heeft ook een corrosief effect en veroorzaakt schade aan de waterleidingen.
- Kunstmatige beluchting van het water (toevoegen van zuurstof) en filtratie om het ijzer- en mangaangehalte te verlagen (diverse technische processen).
- Bij omgekeerde osmose (RO) wordt het water onder druk door een semipermeabel membraan geleid. Ionen en micro-organismen worden uitgefilterd. Omgekeerde osmose is een erg duur proces en het is belangrijk in overweging te nemen of water zonder mineralen geschikt is als drinkwater.
OPMERKING: Het waterbehandelingssysteem moet minstens één keer per jaar worden gecontroleerd door een technicus.
Artikel gaat verder onder de afbeelding.
Drinkwatersysteem
In sommige gevallen vinden problemen in de kwaliteit van het water hun oorsprong in het drinksysteem, bijvoorbeeld door roestige leidingen of bacteriële groei in eindleidingen. Voor voldoende toevoer van drinkwater en voor drinkwatermedicatie is een passend, correct geïnstalleerd en regelmatig onderhouden drinksysteem van cruciaal belang.
Kortom…
Drinkwatermedicatie is relatief eenvoudig en heeft bij juist gebruik verschillende voordelen. Goede waterkwaliteit, een geschikt drinksysteem en geneesmiddelen met een formulering geschikt voor drinkwatermedicatie zijn belangrijk. De investering van tijd en geld in de genoemde criteria maakt deel uit van goed bedrijfsmanagement en loont in de vorm van betere diergezondheid en prestaties. Wilt u meer weten over drinkwatersystemen en medicatie, kijk op www.solustab.eu
Dit artikel komt uit de Pluimveekrant. Wilt u deze gratis ontvangen? Meld u dan nu aan!
