In 2022 zorgde vogelgriep voor een intensief werkjaar voor het FAVV, de pluimveesector en andere betrokken actoren. Er werden maar liefst 29 uitbraken bevestigd bij gehouden pluimvee en vogels. Een triest record, maar beperkter dan in andere Lidstaten. Het lijkt erop dat het virus ook in 2023 niet snel zal verdwijnen.
Cijfers van vogelgriep
Het gaat meer specifiek om 18 uitbraken op commerciële pluimveebedrijven, 1 in een dierenpark en 10 bij hobbyhouders. Er werden daarnaast doorheen het jaar ook zo’n 220 besmette wilde vogels gevonden in het hele land (bevoegdheid gewesten). Vooral wilde eenden, ganzen en meeuwen werden getroffen, maar er zijn ook bijna 40 besmette roofvogels gevonden. Ook in 2023 werden al nieuwe besmettingen vastgesteld.
In 2022 leidde dit tot bijna 4 miljoen euro operationele kosten voor het FAVV en bijna 3,9 miljoen euro aan vergoedingen uit het Sanitair Fonds voor dierenziektebestrijding. Dit solidariteitsfonds steunt op het principe van medefinanciering door alle producenten en actoren in de pluimveeketen. Deze solidariteit laat toe om compensaties te betalen aan de pluimveehouders, die getroffen worden door uitbraken van besmettelijke pluimveeziekten zoals aviaire influenza en de ziekte van Newcastle.
Aviaire influenza (AI) of vogelgriep, is een zeer besmettelijke virusziekte waar waarschijnlijk alle vogelsoorten gevoelig voor zijn. Tot nu toe is er geen wetenschappelijke indicatie dat dit H5-virus ook schadelijk is voor de mens.
Meer besmettingen van vogelgriep overal in Europa
De stijging in het aantal besmettingen wordt zowat overal in Europa vastgesteld, en in verhouding vaak zelfs meer in andere landen dan in België. Boosdoener zijn de hoogpathogene H5-virussen die sinds 3 jaar volop circuleren onder wilde vogels. Door hun agressieve aard veroorzaken ze ernstige ziektetekens bij veel vogelsoorten. Hierdoor worden niet langer enkel migrerende watervogels getroffen, maar ook andere vogelsoorten die in Europa blijven overwinteren. Waar de ziekte vroeger eerder seizoensgebonden opdook tijdens de trek van vogels, circuleert het virus nu dus het hele jaar door. Dit zorgt ervoor dat het risico op besmetting bij gehouden pluimvee ook toeneemt en nieuwe besmettingen het ganse jaar door worden gevonden.
Belangrijk is dat we vaststellen dat bijna alle uitbraken “primaire besmettingen” zijn. Dit zijn besmettingen die rechtstreeks gelinkt zijn aan wilde vogels en niet aan circulatie van het virus tussen pluimveehouderijen. Dit is belangrijk, want het betekent dat de maatregelen die het FAVV oplegt en de preventieve maatregelen en bioveiligheid die de pluimveesector toepast wel degelijk helpen besmettingen met en verspreiding van vogelgriep te voorkomen.
Preventie speelt een cruciale rol
Naar verwachting zullen de H5-virussen niet snel verdwijnen. Het is daarom belangrijk dat iedereen (preventieve) maatregelen neemt om ons pluimvee zoveel mogelijk te beschermen. Voor commerciële pluimveehouderijen gelden al jaar en dag strenge bioveiligheidsmaatregelen en sinds 5 oktober 2022 een ophokplicht. De bioveiligheid is een prioriteit voor het FAVV en moet in de toekomst verder worden verbeterd. Het FAVV werkt daarvoor samen met partners aan een IT-tool om audits uit te voeren en de bioveiligheid zo te verbeteren. Dit is ook al het geval in de varkenssector. Wanneer een haard wordt vastgesteld, stelt het FAVV steeds zones in waar bijkomende maatregelen gelden. De huidige zones en maatregelen zijn hier terug te vinden.
Beschermende maatregelen in België
Op dit moment geldt voor iedere professionele houder in België de verplichting om de dieren binnen of afgeschermd onder netten te voederen. Op die manier worden besmette wilde vogels minder gelokt naar de ren. Het FAVV raadt alle hobbyhouders van kippen en vogels sterk aan om preventief een net te spannen over de ren en dat het hele jaar rond. Tenslotte moeten houders onmiddellijk hun dierenarts contacteren wanneer ze een verhoogde sterfte bij hun dieren opmerken, of bij elk ander symptoom van ziekte.
Wandelaars die een dode wilde vogel opmerken worden gevraagd om dit te melden via het gratis nummer 0800/99 777.
Wat is het vogelgriepvirus?
Aviaire influenza (AI) of vogelgriep, is een zeer besmettelijke virusziekte waar waarschijnlijk alle vogelsoorten gevoelig voor zijn. Er is geen wetenschappelijke indicatie dat dit H5-virus ook schadelijk is voor de mens. De aard van de symptomen en het verloop van de ziekte hangen af van het pathogeen karakter van de virusstam, het getroffen dier, de omgeving en eventuele andere infecties. De besmetting kan plaatsvinden via direct contact met zieke dieren of door blootstelling aan besmet materiaal, zoals mest of vuile kratten. Ook via de lucht is indirecte besmetting mogelijk, maar over relatief korte afstand.
Het FAVV en dierengezondheid
Het FAVV mag dan wel bekend staan om zijn controles doorheen de voedselketen, het Agentschap is ook verantwoordelijk voor de preventie en bestrijding van gereglementeerde dierziekten. Voor wat betreft vogelgriep, werkt het Agentschap nauw samen met de gewestelijke overheden.
“De situatie is alarmerend. In Europa is het aantal uitbraken in pluimveebedrijven in het seizoen 2021-2022 bijna dubbel zo hoog als in het seizoen 2020-2021. Dit geldt ook voor België. Ondanks de verscherping van de bioveiligheidsmaatregelen, zien we jammer genoeg dat de ziekte niet langer seizoensgebonden is, maar endemisch aan het worden is. Wat mogelijke antwoorden betreft, steunt België de ontwikkeling van een vaccin op Europees niveau, waarvoor onderzoek wordt verricht. België zal ernaar streven dit tot een van de centrale thema’s te maken van het Belgische Voorzitterschap van de Raad van de EU in 2024. Dit vaccin zal echter alleen doeltreffend zijn als aanvulling op de huidige bestrijdingsmaatregelen. Daarom verzoek ik alle actoren de preventieve maatregelen strikt na te leven. Ik blijf de ontwikkeling van de situatie op de voet volgen en zal onze houders blijven steunen.” – David Clarinval
Bron: FAVV
