Insecten vormen het laatste puzzelstukje in de eiwittransitie. Tom van Ravensberg en Koen Volkers van Ravenfeed zijn overtuigd van de potentie van de black soldier fly als eiwitcomponent in het voer van pluimvee. Aan het einde van het jaar stellen zij de eerste Raven SmartHatch in bedrijf op een professionele pluimveehouderij. Een dertig vierkante meter grote ‘insectenfabriek op boerderijschaal’ waarin de larven van de black soldier fly op een substraat worden opgekweekt. “Insecten zijn de eiwitten van toekomst. Onze missie is duurzaamheid en impact maken.”
Insecten vormen de ‘missing link’ in de voedselketen. Tot dit inzicht kwam Tom van Ravensberg uit Haarlem. Als verkeersvlieger bij KLM zag hij dat op andere plekken in de wereld, en vooral in China, men veel verder is op het gebied van insectenkweek. Hij betrok zijn collega en vriend Koen Volkers bij het uitwerken van idee van modulaire insectenkweek. “Ik zocht iemand die betrouwbaar is, dezelfde visie deelt en waarmee ik goed kan opschieten.” Volkers: “Tom is de creatieve geest, die durft out-of-the-box te denken. Ik ben juist van het duidelijk schetsen van de zakelijke kaders. Samen dagen we elkaar keihard uit in het aanscherpen van de visie.”
Vertical farming in een zeecontainer
Alhoewel alles rond Ravenfeed naast het werken als verkeersvliegers plaatsvindt, is het sinds vorig jaar snel gegaan. Dat binnen afzienbare tijd op boerderijniveau insecten worden geteeld, is wat Van Ravensberg en Volkers betreft een gegeven. Aan het einde van het jaar moet er op een pluimveebedrijf de eerste experimentele zeecontainer van veertig voet (dertig vierkante meter) staan, waar op basis van vertical farming larven van de black soldier fly worden opgekweekt, die uiteindelijk door de pluimveehouder worden geoogst.
Leaseconstructie
Op basis van een leaseconstructie zorgt Ravenfeed voor de ‘insectenfabriek’ op het boerenerf. “Wij plaatsen de Raven SmartHatch, monitoren op afstand de temperatuur, luchtvochtigheid en CO2 en zorgen dat alles traceerbaar is, mocht er iets niet goed gaan. Wij zorgen voor het afvoeren van de larvenmest, zodat de ondernemer geen problemen krijgt met zijn mestbalans. Het enige waar de pluimveehouder voor moet zorgen is dertig vierkante meter ruimte, waar de zeecontainer vlak kan staan, en een stroom- en wateraansluiting. De SmartHatch moet bereikbaar zijn voor de vrachtwagen waarmee we de kweekbakken bevoorraden. De pluimveehouder hoeft straks alleen maar te oogsten en de insecten aan zijn pluimvee te voeren.”
Black soldier fly
De black soldier fly is volgens Volkers het meest gebruikte insect als het gaat om proeven en projecten voor diervoeding. “Ook omdat de vlieg in een gunstige doorlooptijd oogstbaar is. Tom noemt de black soldier fly altijd de superman-versie van de huisvlieg. Hij groeit gigantisch snel op het substraat. Zo snel dat van contaminatie zelden sprake is. De larve vreet zich vol en op het allerdikst gaat die verpoppen. Hij vliegt vervolgens niet weg, maar gaat zich direct vermenigvuldigen en gaat dood.”
Kosten
Het aminozuurprofiel van de black soldier fly past volgens de twee beter in een omnivoordieet dan soja. “Op een gemiddeld pluimveebedrijf met 47.500 dieren kan met twee modules twintig procent van het voer worden vervangen. Het vaste bedrag uit de leaseconstructie is nu nog hoger dan de huidige sojaprijs. Dat komt met name door het substraat in de kweekbakken, dat nu nog zeker de helft van de kosten is. De eerste anderhalf jaar ontkomen we daar niet aan, maar we verwachten op termijn dat de substraatprijs zal zakken. Het is ook een kwestie van vraag en aanbod”, erkent Van Ravensberg.
Perfecte sojavervanger
Insecten als eiwitcomponent in pluimveevoeder wordt op verschillende plekken onderzocht. Op dit moment houdt wetgeving grote uitrol in de sector nog tegen. Na de BSE-crisis in de melkveehouderij is het namelijk niet toegestaan om dierlijk restafval aan landbouwhuisdieren te voeren. Europa heeft sindsdien de oplossing gevonden in soja. Op mondiaal niveau staat Nederland in de top vijf als het gaat om soja-import. “Als je boven de regenwouden van Brazilië vliegt, dan is het onheilspellend wat er plaatsvindt. Twintig minuten lang alleen maar gecultiveerd land voor de productie van soja en palmolie. Al dat oerwoud wordt gekapt voor onze soja-behoefte.”
Voordelen van levend voeren
Verruimingen in wet- en regelgeving komen er aan, zodat het mogelijk wordt om derivaten aan larven te onttrekken. Levende larven zijn op dit moment de enige manier om dierlijke eiwitten aan pluimvee te voeren. Volkers beschrijft de gezondheidsvoordelen van levend voeren. “Uit onderzoek blijkt dat darmgezondheidsproblemen groter zijn door de cellulose in soja. Pluimvee kan dat niet goed verteren. De gezondheidsproblemen zorgen weer voor een hoger antibioticagebruik. Ook is bekend dat zoveel plantaardige eiwitten gewoon niet goed zijn voor het dier. Ze zitten stil en pikken het voer van de sleepketting. Levende larven zijn makkelijk opneembaar en kippen komen in beweging. Pikgedrag neemt af omdat ze veel meer bewegen. Vergroeien aan de poten zijn veel minder een probleem. Dit blijkt allemaal uit onderzoek.”
“Insecten zorgen voor een Pavlov-reactie in de stal”, haakt Tom van Ravensberg in, “Het scharrelgedrag, dat ontstaat door levende larven in de stal, bevordert het dierenwelzijn. Ook blijkt uit de eerste resultaten dat de vleesontwikkeling beter is.” Van Ravensberg somt de voordelen op. “Pluimvee dat gevoerd wordt met levende larven hebben minder last van darmontsteking, hebben daardoor minder voer nodig en het antibioticagebruik neemt af.”
Kringloop
Het grote verschil met andere projecten op het gebied van insectenkweek is de decentrale opkweek van de black soldier fly waar Ravenfeed op inzet. “Ook vanuit de kringloopgedachte en het werken in een korte keten is dit een enorm voordeel. Bovendien moeten de larven levend worden gevoerd en daarom kan de aanvoer niet te lang zijn. We kiezen heel bewust voor een module lokaal bij de agrariër, zodat die de larve kan oogsten en uitstrooien in de stal. Mocht de wetgeving worden verruimd en zouden we afval uit keukens en supermarkten aan het substraat mogen toevoegen, dan is de impact op de circulariteit natuurlijk nog groter.”
ValuSect-voucher
Van Ravensberg en Volkers zetten nu in op twee sporen. Enerzijds is dat een samenwerking van verschillende bedrijven binnen de ‘RavenHub’, die verantwoordelijk voor de verwerking van biologische reststromen tot hoogwaardig gecertificeerd substraat. “Deze faciliteit zal ook zorgen voor de verwerking van de voedingsstofrijke frass meststromen”, legt Volkers uit. Het verder ontwikkelen van de SmartHatch is het tweede spoor. “We zijn nu druk bezig met het wetenschappelijk valideren.” Met een onderzoeksvoucher van veertigduizend euro, dat beschikbaar is gesteld door het ValuSect-consortium, krijgt de ontwikkeling een behoorlijke steun in de rug. “Dit stelt ons in staat om het expertise netwerk van ValuSect te betrekken bij de ontwikkeling van onze module. We hoeven het wiel ook niet zelf uit te vinden. Er is al veel kennis en die willen we in de SmartHatch verbinden. De experts zijn overtuigd van het businessmodel. Nu moeten we dat waarmaken.”
Wie wil een ‘mini-insectenfabriek’ van Ravenfeed?
Ravenfeed is voor het einde van het jaar op zoek naar een pluimveehouder, bij wie de allereerste ‘mini-insectenfabriek’ op het bedrijf mag worden geplaatst. “De ontwikkelingen gaan enorm snel, maar voor ons is het meest belangrijk dat we een goed werkend product hebben. Desalniettemin voorzien we voor volgend jaar de commerciële uitrol van de SmartHatch. Daarvoor is een goed fundament nodig, waarbij de pluimveehouder centraal staat”, stelt Van Ravensberg.
“De eiwittransitie vraagt om innovatie. We hebben daarvoor een sluitend businessmodel nodig. Het gaat ons echter niet om winst maken. Onze missie is duurzaamheid en daarbij zoeken we nadrukkelijk de samenwerking. Samen zullen wij een impact maken, door de insectenindustrie te accelereren.”
Tekst: Martin de Vries
Beeld: Martin de Vries en Ravenfeed
RavenFeed biedt u, als pluimveehouder, de mogelijkheid om laagdrempelig en tegen goede voorwaarden een hoogwaardig diervoeder aan uw dieren te voeren: larven. Om het product nog beter aan te kunnen laten sluiten bij uw wensen, vragen zij om een korte vragenlijst in te vullen via: tinyurl.com/RavenFeed-vragen
Dit artikel komt uit onze Pluimveekrant. De krant gratis thuis op de mat?
Abonnement vakbladen
