Hoewel de Belgische veevoedersector de doelstelling rond antibioticareductie al heeft gehaald, heeft de sector zich geëngageerd om op eigen houtje nog een stap verder te gaan.
75% minder gemedicineerde voeders
“Vandaag hebben we een reductie bereikt van 71 procent op vlak van gemedicineerde veevoeders. We engageren ons om tegen 2024 een daling van 75 procent te bereiken. Dat lijkt een gemakkelijk haalbare kaart, maar we moeten tegen eind dit jaar ook zinkoxide uitfaseren. En die combinatie vormt een behoorlijke uitdaging”, zegt BFA-directeur Katrien D’hooghe.
AMCRA, het kenniscentrum voor antibioticagebruik en -resistentie bij dieren, werkte in 2014 een visieplan 2020 uit voor de dierlijke productiekolom met daarin drie doelstellingen: een algemene doelstelling om tegen 2020 het antibioticagebruik bij dieren met 50 procent te laten dalen en voor de meest kritisch belangrijke antibiotica werd een daling van 75 procent vooropgesteld. De Belgische veevoedersector moest dan weer voor zorgen dat het gebruik van met antibiotica gemedicineerde voeders met 50 procent daalde. De deadline die voor die laatste doelstelling naar voor werd geschoven, was 2017. Referentiejaar was 2011.
Belgian Feed Association
De Belgian Feed Association (BFA) schoof haar leden vier doelen naar voor om die ambitieuze AMCRA-doelstelling te behalen. Zo engageerde de sectorfederatie zich om goede praktijken te promoten en de actoren binnen de diervoederketen te sensibiliseren. BFA ging ook de omkadering van haar leden hierover versterken met onder meer brochures en folders. Daarnaast zou er actief meegewerkt worden aan het ontwikkelen van alternatieven voor antibiotica. Tot slot besloot BFA jaarlijks haar leden te bevragen over de productie van gemedicineerde voeders en het gebruik van gemedicineerde voormengsels om dit te kunnen registreren.
Die doelen werden vertaald in drie concrete maatregelen. Zo werden vanaf oktober 2015 geen voorschriften voor de productie van met antibiotica gemedicineerde voeders meer toegelaten voor vleesvarkens vanaf de leeftijd van 15 weken. Vanaf begin 2016 werden dan weer enkel voorschriften van bedrijfsbegeleidende dierenartsen toegelaten en in oktober van datzelde jaar werd overgestapt naar elektronische voorschriften. Via dit traject moest de reductiedoelstelling van AMCRA voor gemedicineerde voeders gehaald worden.
Antibiotica in gemedicineerde voeders daalde
Het was dan ook met trots dat BFA begin 2018 aankondigde dat de doelstelling werd gehaald. De hoeveelheid antibiotica in gemedicineerde voeders daalde met 52 procent. Dat staat gelijk aan een reductie van de hoeveelheid actieve substantie in gemedicineerde voeders met 65 procent. “Dit geeft extra motivatie om vanaf 2018 de ingeslagen weg verder te bewandelen”, zei toenmalig BFA-directeur Yvan Dejaegher.
Naast deze inspanningen heeft BFA ook getracht om zijn steentje bij te dragen voor het behalen van de tweede AMCRA-doelstelling, namelijk 75 procent minder gebruik van de meest kritisch belangrijke antibiotica tegen 2020. Zo mogen veevoederfabrikanten sinds 1 mei 2019 geen colistine meer inmengen in gemedicineerd veevoeder.
Veevoedersector
Maar de veevoedersector bleef, ook na het behalen van de doelstelling voor gemedicineerd voeder, actief inzetten op de reductie ervan en in 2019 werd het tonnage teruggeschroefd naar 60 procent, terwijl het in 2017 nog 52 procent was. Per kilo actieve substantie in de gemedicineerde voeders is de daling nog groter: van 65 procent eind 2017 naar 71 procent eind vorig jaar. “Dat is een mooi resultaat, maar we hebben ons alweer een nieuwe deadline opgelegd”, aldus D’hooghe. BFA mikt erop om de daling van de hoeveelheid actieve substantie terug te brengen naar 75 procent in vergelijking met referentiejaar 2011.
Op papier lijkt dat een makkelijk haalbaar resultaat, maar in de praktijk zal het niet zo evident worden, beseft de BFA-directeur. “We moeten die daling van de gemedicineerde voeders combineren met de uitfasering van zinkoxide. Dit alternatief voor antibiotica tegen speendiarree bij biggen mag vanaf eind 2020 niet meer gebruikt worden. Het is juist die combinatie van de uitfasering van zinkoxide en onze reductiedoelstelling voor antibiotica tegen 2024, die de uitdaging vormt”, aldus Katrien D’hooghe.
Antibioticagebruik per individueel veebedrijf
Ook BFA-voorzitter Dirk Van Thielen benadrukt dat de weg naar deze doelstelling een moeilijke weg zal zijn. “Het laaghangend fruit is geplukt. Elke procent die we nu nog verder willen dalen, zal veel meer vergen. Meer dan ooit zullen het management op varkensbedrijven en bioveiligheid een belangrijk rol spelen.” Volgens hem is er ook een belangrijke rol weggelegd voor het AB-register dat het antibioticagebruik per individueel veebedrijf registreert. “Grootverbruikers moeten extra gesensibiliseerd worden, want daar zijn wel nog winsten te behalen”, klinkt het.
In dat kader kondigt BFA nog aan dat het in september op het Europees Diervoedercongres dat dit jaar in België plaatsvindt, zijn ‘duurzaamheidscharter 2030’ zal lanceren. Daarin staan 12 concrete duurzaamheidsdoelstellingen die de prioriteiten van de veevoedersector voor de komende tien jaar zullen vastleggen. “Met deze doelstelling voor antibioticareductie hebben we alvast een tipje van de sluier gelicht. Voor de rest van de duurzaamheidsdoelstellingen is het wachten tot 25 september”, aldus D’hooghe.
Meer informatie: Fact sheet Antibioticareductie
